ICIMIZDEKI KAPILAR..

Günlük yaşamımızda sıvıları sızdırmasın diye şişelerin, kavanozların kapaklarını kapatırız. Buradaki amaç sıvının gerekli zamanlarda kontrollü olarak akmasını sağlamaktır. Vücudumuzdaki sıvılar da buna benzer bir yöntemle korunur. İnsan vücudundaki kapaklar, bu korumanın yanında son derece hayati görevler de üstlenmişlerdir. Örneğin bunlar, çok tehlikeli asitlerin çıkışını önleyen, kirli ve temiz olan maddeyi birbirine karıştırmayan, ne zaman kapanacağını ne zaman açılacağını bilen hiçbir bakıma ve enerji kaynağına ihtiyaç duymadan yıllarca çalışan kapaklardır. Rabbimizin bir lütfu olarak, mucizevi özelliklere sahip bu mükemmel kapaklar hiçbir müdahaleye gerek olmadan doğumdan ölüme kadar vücudumuzun içinde disiplinli çalışmalarını devam ettirirler.     Kalbin oldukça sistemli bir mekanizması vardır. Bu sistemde meydana gelen tek bir aksaklık o insanın hayatını sona erdirebilir. Kalbin sahip olduğu mekanizmalardan en önemlisi ise sağ ve sol tarafında bulunan pompalar ile bunlar arasındaki kapakçıklardır. İnsan sağlığı için büyük önem taşıyan bu sistem şöyle çalışır:     * Kalpteki pompalar altlı-üstlü iki farklı pompa setinden oluşur. Bu pompalar arasında kanın akış yönüne doğru açılan tek taraflı kapakçıklar vardır. Küçük pompa kasıldığında bu kapakçıklar açılır ve kan büyük pompanın içine dolar. Büyük pompa kasıldığında aradaki kapaklar kapanır ve kanın, geldiği yöne doğru akması engellenmiş olur.     * Benzer kapaklar büyük pompanın boşaltma bölümünde de vardır. Büyük pompa kasıldığında bu kapaklar açılır ve kanın vücuda doğru akması sağlanır. Ancak pompalama işlemi durduğu anda kapaklar kapanır ve gönderilen kanın kalbe geri dönmesi engellenir.     Bu kusursuz sistemin kompleks yapısı üzerinde biraz düşünelim... İçindeki sıvıyı sızdırmaması için bir pet şişenin bile kapağını belli bir kuvvet uygulayarak sıkıca kapatırız. Oysa vücudumuzdaki kusursuz düzen sayesinde kalp kapakçıkları, bir damlasını bile sızdırmadan kanın vücuda pompalanmasını sağlayarak yaratılış gerçeğini gözler önüne sermektedir.     Toplardamarlar, vücuttaki kusursuz düzenin en güzel örneklerindendir. Bu damarların içine yalnızca kalbe doğru açılan birçok kapakçık yerleştirilmiştir. Böylece kan, yer çekiminin etkisiyle geriye doğru gidemez. Akım sadece kalbe doğru olur. Bu kapakçıkların her biri son derece özel bir yapıya sahiptirler. Her birinin -yine etten yapılmış- menteşeleri vardır ve bu menteşeler kapağın tek yöne doğru açılmasına izin verecek bir yapıya sahiptir. Ortada gerçek bir mühendislik harikası vardır. Şimdi bu mükemmel sistemin nasıl inşa edildiğini düşünelim.     *Yeryüzünün en uzun boru hattının (toplardamar) yapımında çalışan işçiler (hücreler), üç önemli görevi üstlenmişlerdir. Bu işçiler hem bir mühendis hem bir işçi hem de bir inşaat malzemesi olarak görev alırlar.   Kalp kapakçıkları, kanın akış yönüne doğru tek taraflı olarak açılırlar. Kulakçıklar kasıldığında bu kapaklar açılır ve kan karıncıkların içine dolar. Büyük tazyikle akan kanın geri dönmemesi için kapaklar hemen kapanır.       * Hücrelerin Mühendislik Bilgisi Bu boru inşaatının yapım planları ve projeleri, hücrelerin çekirdeklerindeki bilgi bankalarında (DNA'larında) bulunmaktadır. Her hücre bu projeyi adeta bir mühendis gibi okur. Hücrenin bir inşaat projesini okuması ve yorumlaması şüphesiz büyük bir mucizedir. Bazı insanlar yıllarını akademik çalışmalara vermiş mühendislere, profesörlere karşı saygı ve hayranlık duyarken, asıl hayranlık duyulması gerekenin Rabbimizin -çok daha karmaşık plan ve projeleri okuyup yorumlayabilen ve uygulamaya koyabilen- hücrelerde sergilediği yaratma sanatı olduğu açıktır.        * Boru Hattını İnşa Etmek İçin Kendilerini Feda Ederler Hücreler okudukları ve yorumladıkları plana göre boru inşaatının neresinde görev yapmaları gerektiğini bilirler. Ayrıca bu inşaatta çalışan milyarlarca hücre içinden hangileri ile biraraya gelmeleri gerektiğini de bilirler. Ait oldukları yeri buldukları anda ise bir işçi gibi çalışmaya başlar ve boru hattının kendilerine düşen parçasını inşa ederler. Ancak kullandıkları malzeme yabancı bir inşaat malzemesi değil kendileridir. Bu inşaatta çalışan her hücre, ömrünün geri kalan kısmını boru hattının küçük bir parçası olmak uğruna feda eder.       * Eksiksiz Bir Düzen İçinde Çalışırlar Her kapaktan birkaç milimetre ilerde aynı mucize gerçekleşir. Burada bulunan başka hücreler de yine benzer bir şuurla başka bir kapak yaparlar. Adeta bir önceki kapağı inşa eden hücrelerle sözleşmişcesine aynı yöne doğru açılan bir kapak inşa ederler. Eğer bu kapaklardan bazılarını inşa eden hücreler farklı bir karar alsalar ve kapaklardan bazılarını ters yöne doğru açılabilecek şekilde inşa etselerdi, bu sefer kan, damarlarda akamaz ve insan yaşamını derhal yitirirdi. Ancak bu gerçekleşmez ve toplardamar boyunca var olan binlerce kapağın her biri ayrı ayrı birbirlerine uygun şekilde inşa edilirler.   Midedeki, kapakçık görevi gören mekanizma yutma sırasında açılarak yiyeceklerin mideye geçmesine izin verir. Sonra kapanarak gıdaların geri kaçmasını önler.       Midenin Sızdırmayan Kapak Mekanizması       Sağlıklı bir insanda yemek yerken her lokma ağızdan yemek borusu aracılığı ile mideye aktarılır ancak mide içeriği yukarı yemek borusuna doğru geçemez. Bunu sağlayan mekanizmaya 'mide kapakçığı' adı verilir. Yiyecekleri sızdırmaya engel olan midenin özel yapısındaki mekanik ve anatomik detaylar şöyle sıralanabilir:     *Göğüs kafesi ile karın boşluğu arasının tamamını kaplayan diyafram kasının, yemek borusunu sardığı kısmının sıkı oluşu.       * Yemek borusu alt ucu ile midenin birleşme yerinde var olan 'dar' açı: Tıpta HIS açısı denilen bu açı, mide içeriğinin mideden yukarı çıkmasına engel olur.       *Yemek borusu alt ucunda var olan kas mekanizması: Tıpta LES denilen alt yemek borusu büzücüsü, normalde hep kasılı durmakta ve ağızdaki bir lokma yemek borusuna aktarıldığında kendiliğinden gevşemektedir. Normal şartlar altında, kapakçık görevi gören midedeki bu mekanizma yutma sırasında açılarak yiyeceklerin mideye geçmesine izin verir. Sonra kapanarak gıdaların geri kaçmasını önler. İyi çalışmadığında (sık veya uzun süre gevşek kaldığında) mide içeriği ve asit yemek borusuna geri kaçabilir. Bu da reflü olarak bilinen rahatsızlığa neden olur.       Hayati Öneme Sahip Bir Kapakçık: Epiklot       Nefes borunuzla yemek borunuz boğazınızda yan yana bulunur ancak boğulmadan yutkunabilir, yemek yiyip, konuşabilirsiniz.   Normal bir insanın sahip olduğu epiklot kapakçığının yapısı ile bir bebeğin kapakçığının yapısı farklıdır. Çünkü; Bu kapakçıkların aynı olması bebek için tehlikeli bir durum oluşturacaktır. Bu nedenle bebeklerdeki kapakçık sistemi, yetişkinlerinkinden çok daha farklı bir şekilde çalışır. Bebeklerde bu kapakçık erişkinlerden daha yukarıda bulunur. Bu sayede bebek nefes alıp verirken rahatlıkla anne sütü de emebilir. Bebeklerin anne sütü emerken bir yandan ağlayıp bir yandan boğulmamaları da bu yüzdendir. Eğer bebeklerdeki kapak sistemi de yetişkinlerdekine benzer bir yapıya sahip olsaydı, bebekler anne sütünü emerken boğulabilirlerdi.       Peki bu nasıl gerçekleşebilmektedir?       Nefes borusunun üstünde yer  alan ve küçük bir dokudan oluşan bir kapak yutkunurken otomatik olarak nefes borusunu kapatır. Nefes borusunun hemen girişindeki bu kapakçığa epiklot adı verilir.  İşte bu sayede yemek yerken nefes borusuna su veya yiyecek kaçması engellenmiş olur. Yutkunmadan sonra ise bu kapakçık tekrar yerine gider ve böylece nefes borusundan hava geçmesi sağlanır.       SONUÇ       * Bebekliğinizden bugüne kadar, binlerce kez yediğiniz yemek sırasında, onbinlerce kez yutkunmanıza rağmen her seferinde, epiklot, tam doğru anda nefes borunuzun girişini kapattı.     * Kalp kapakçıklarınız, bir damlasını bile sızdırmadan kanın vücudunuza pompalanmasını sağladı.     * Toplardamar boyunca var olan binlerce kapağınız hücreleriniz tarafından inşa edildi.     * Siz varlığından haberdar bile değilken, üzerlerinde hiçbir kontrolünüz yokken, bu kapakçıklarınız hep en doğru anda kapanarak hayatınızı kurtardı.

H.A.E. Saygilar.